Kripto paraların günlük hayata gittikçe daha fazla entegre olması coin, token ve De-Fi gibi yeni kavramlarla karşılaşmamıza neden oldu. Önemli yatırım aracı olarak kullanılabilen ve kullanıcılarına sayısız avantaj sağlayan dijital para birimlerine ayak uydurmak için öncelikle “Token ne demek, De-Fi nedir ve coin ile token arasındaki farklar nelerdir?” gibi sorulara yanıt bulmak gerekir.
Token Nedir?
Blockchain ağında dijital olarak transfer edilen değer, hizmet veya ürün temsili olarak kullanılan varlıklar “token” olarak adlandırılır. Platform ya da uygulama üzerinde oluşturulan bir token, o platformun bütün özelliklerinden faydalanmaya olanak tanır. Ayrıca kullanıcısına dijital mülkleri transfer etme imkanı da sunar. Çoğunlukla ICO/IEO süreciyle piyasaya dağıtılan tokenlar, bulundukları platformun kullanımını arttırmak, sürekliliğini sağlamak, gelişimine ve tanıtımına yardımcı olmak, kalitesini artırmak gibi amaçlar taşır. Kısacası,” Token nedir?” sorusu dijital bir ürün, hizmet ya da değer mülkü şeklinde yanıtlanabilir.
Blockchain sisteminde hizmet, menkul kıymet ve kredi olmak üzere 3 ana token çeşidi bulunur. Örneğin; bir hizmet tokenı, bulut depolama sistemine erişim imkanı sunabilir ve gelişmekte olan bu sisteme kullanıcıyı dahil etmek için kullanılır. Yatırım aracı olarak kullanılan menkul kıymet tokenı, bir şirketin hisse senedini ya da fiziksel bir varlığı temsil edebilir. Kredi tokenı ise, yatırımcıların çeşitli girişimleri token aracılığıyla kredilendirmesini sağlar. Yani herhangi bir şirketin, girişimin ya da dijital platformun tokenı olabilir. Her ürünü ve hizmeti token olarak dijital ağa dahil etmek mümkündür ve kişi kendi tokenını bile üretebilir. Bu nedenle token projeleri gelişime açıktır ve yaygın olarak kullanılır.
De-Fi Nedir?
Kripto para pazarında adeta patlama etkisi yaratan De-Fi, son dönemin en fazla tartışılan konularından biri oldu. Herhangi bir aracı kuruma ya da şahsa gerek duymadan, blockchain teknolojisini kullanarak taraflar arası akıllı sözleşmeler hazırlayan De-Fi sisteminin, yatırımcıya sayısız faydası bulunuyor. De-Fi destekleyen token fiyatlamasının son bir yılda 3-4 kattan fazla kazandırması daha fazla yatırımcının “De-Fi ne demek ve ne işe yarar?” gibi soruları araştırmasına neden oluyor.
Merkeziyetsiz (decentralized) ve finans (finance) kelimelerinin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan De-Fi terimi, herhangi bir otorite ya da merkezden bağımsız oluşan finansal yapılara karşılık gelir. Çoğunluğun yakından takip ettiği Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimleri, herhangi bir merkez veya kurumdan takip edilemediği için De-Fi nedir sorusuna verilecek en ideal örneklerdendir. Ancak De-Fi kullanıcısına, para alma ve göndermenin dışında çok daha gelişmiş finansal işlevler sunar. Bu işlevler kredi verme, kredi alma, sigorta, pazaryeri, alışveriş, merkeziyetsiz borsa ve çok daha fazlasıdır.
De-Fi Tokenlar Neler?
Kripto varlıklara merkeziyetsiz özgürlük sunma ve demokratik bir finans sistemi oluşturma amacıyla geliştirilen De-Fi Coinler, geleneksel finans araçlarına erişim sağlayamayan insanlara banka, devlet, otorite ve şahısların kontrolü dışında merkeziyetsiz bir finans ortamı sağlar. Yapılacak işlemleri akıllı sözleşme ve protokoller aracılığıyla güvence altına alan De-Fi sistemi, birbirinden farklı projeleri ve tokenları bir arada sunar. Piyasada en yüksek değere sahip olan ve en fazla tercih edilen De-Fi tokenlar neler diye soracak olursak, karşımıza şöyle bir liste çıkar:
- Uniswap
- Chainlink
- Dai
- Aave
- Avalanche
- Wrapped Bitcoin
- PancakeSwap
- Maker
- Yearn.finance
- SushiSwap
- Basic Attention Token
- Synthetix
- Compound
- Terra
Token ile Coin Arasındaki Farklar
Token ve De-Fi dışında kripto markette bir de coinler bulunur. Bu kadar yeni bir sistemde birbirinden farklı terimlerin kullanılması, özellikle yeni yatırımcıların kafasını karıştıran bir etmendir. Bu nedenle bu terimlerin tam karşılığı, token ve coin farkı gibi önemli bilgilerin bilinmesi gerekir. Temel olarak token dijital bir varlık, coin ise dijital para olarak tanımlanabilir. Coinler kendi blokchain ağı üzerinde üretilirken, tokenlar mevcut bir ağ üzerine inşa edilirler. Token oluşturmak için blockchain ağı bulunma zorunluluğu yoktur, ancak günümüzde kullanılan çoğu token Ethereum ağı üzerinde üretilmiştir.
Coinler fiziksel bir parayla eşdeğer özelliklere sahip, alım-satım ve transfer işlemlerinde kullanılan dijital para birimleridir. Tokenlar ise belirli bir sözleşme dahilinde üretilen, ödeme aracı olarak kullanılamayan varlıklardır. Proje ya da platformda kullanılmak üzere çıkarılan tokenlar; şirket payı, ürün veya hizmete erişim sağlama gibi pek çok işlevi sunar ve coin aracılığıyla alınabilir. Token bulunduğu projeye bağlı bir kullanım alanına sahipken, coinler bağımsız çalışır.
Eğer bu yazımız ilginizi çektiyse Ethereuma rakip coinler yazımızı da okuyarak başka Token ve Coinler hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.